สื่อกัมพูชารายงานว่า ได้ค้นพบลูกระเบิดตกค้างที่ยังไม่ระเบิดถูกฝังไว้กลางสนามภายในโรงเรียนมัธยมแห่งหนึ่งในจังหวัดกระแจะ ทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือของกัมพูชามากกว่า 2,000 ลูก นอกจากนี้ยังพบหัวกระสุนระเบิด M79 อีกมากกว่า 1,000 ลูก จัดว่าเป็นหนึ่งในอาวุธสงครามที่มีพลังทำลายล้างสูง ที่สหรัฐอเมริกาได้นำมาใช้อย่างแพร่หลายตั้งแต่สมัยสงครามเวียดนาม 

ทางการกัมพูชาได้สั่งให้ปิดโรงเรียนชั่วคราว และระดมผู้เชี่ยวชาญลงพื้นที่เพื่อกู้ระเบิดโดยทันที โดย นาย เฮง รัตนา ผู้อำนวยการศูนย์ปฏิบัติการทุ่นระเบิดกัมพูชา กล่าวว่า ต้องใช้เวลาพอสมควรในการกู้ระเบิดตกค้าง และจำเป็นต้องขยายพื้นที่การค้นหารอบรัศมีโรงเรียนด้วย  

แต่นับว่ายังโชคดีมากๆ ที่ยังไม่มีนักเรียนคนใดเคยได้รับบาดเจ็บจากซากระเบิดสมัยสงครามกัมพูชา เพราะลูกระเบิดเหล่านี้ ไม่ใช่ระเบิดด้าน ยังสามารถระเบิดได้อย่างง่ายดาย หากมีใครขุดไปกระทบมันเข้า

ระเบิดที่พบในครั้งนี้ เป็นอาวุธที่ใช้ในสมัยสงครามกลางเมืองกัมพูชา ในช่วงระหว่างปี 1960s - 1975 ช่วงหนึ่งของยุคสงครามเย็น ที่กัมพูชาถูกใช้เป็นสงครามตัวแทนในการสู้รบระหว่างฝ่ายกองกำลังคอมมิวนิสต์ และ ฝ่ายรัฐบาลสาธารณรัฐ ที่สหรัฐอเมริกาให้การสนับสนุน 

และกลายเป็นความขัดแย้งที่รุนแรง และโหดร้ายนานนับสิบปี อีกทั้งกัมพูชายังเป็นหนึ่งในประเทศที่ถูกกองทัพสหรัฐฯ ทิ้งระเบิดมากที่สุดในโลก นอกเหนือจากลาวและเวียดนามในสมัยนั้น จึงทำให้ในกัมพูชายังมีลูกระเบิดตกค้างหลงเหลืออยู่เป็นจำนวนมาก 

ซึ่งพื้นที่ของโรงเรียนในเมืองกระแจะแห่งนี้ เคยเป็นค่ายทหารมาก่อน เมื่อมีการค้นพบลูกระเบิดจำนวนมากที่ถูกฝังดินไว้ จึงสันนิษฐานได้ว่า น่าจะพบลูกระเบิดตกค้างอีกจำนวนไม่น้อยในพื้นที่ใกล้เคียงด้วย

จากผลพวงของสงครามกลางเมืองในกัมพูชา ยังคงทิ้งมรดกเป็นกับระเบิด และ ทุ่นระเบิดหลงเหลือ และ กระจัดกระจายอยู่ทั่วประเทศมาจนถึงทุกวันนี้ ที่มักเป็นอันตรายกับประชาชนในท้องที่ ที่ไปค้นพบ และเคลื่อนย้ายโดยบังเอิญ 

รัฐบาลกัมพูชาเคยรายงานว่ามีชาวบ้านไม่น้อยกว่า 2 หมื่นคนที่ต้องเสียชีวิตจากระเบิดตกค้างหลังสงครามตลอด 40 ปีแม้สงครามจะสิ้นสุดไปแล้วก็ตาม แต่ทั้งนี้ รัฐบาลกัมพูชาสัญญาว่าจะพยายามกู้ระเบิดตกค้างให้หมดไปให้ได้ภายในปี 2025 นี้ 

ที่ต้องบอกว่าไม่ใช่งานที่ง่ายเลย จากข้อมูลของศูนย์ปฏิบัติการทุ่นระเบิดกัมพูชาประเมินว่าอาจมีทุ่นระเบิด และ อาวุธยุทโธปกรณ์ที่ยังไม่ระเบิดในกัมพูชาถึง 6 ล้านลูก แต่บางข้อมูลชี้ว่า ปริมาณลูกระเบิดอาจมีมากกว่านั้นถึง 10 ล้านลูกที่ยังคงรอการกู้ทิ้งทำลาย

เรื่อง: ยีนส์ อรุณรัตน์