โจ ไบเดน ผู้นำแห่งสหรัฐอเมริกา ได้กล่าวขณะไปเยือนกรุงโตเกียว เพื่อพบปะกับ นายคิชิดะ ฟุมิโอะ นายกรัฐมนตรีญี่ปุ่น เมื่อวันจันทร์ที่ 23 พฤษภาคมที่ผ่านมาว่า เขาพร้อมที่จะสนับสนุนญี่ปุ่นเป็นสมาชิกถาวรชาติที่ 6 ของ UN Security Council หรือ คณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติ ที่เป็นหนึ่งในองค์กรเสาหลักที่สำคัญมากของ UN

แต่เริ่มเดิมที คณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติ จะประกอบด้วยสมาชิกถาวรเพียง 5 ชาติเท่านั้น คือ สหรัฐอเมริกา, อังกฤษ, ฝรั่งเศส, รัสเซีย และจีน และสมาชิกไม่ถาวรอีก 10 ชาติ ที่มาจากการเลือกตั้งผ่านที่ประชุมสมัชชาใหญ่แห่งสหประชาชาติ โดยกลุ่มสมาชิกไม่ถาวรจะมีวาระเพียงแค่ 2 ปี และไม่สามารถอยู่ในคณะมนตรีความมั่นคง 2 สมัยติดกันได้

สำหรับที่มาของประเด็นนี้ มาจากหัวข้อการหารือจากการประชุมร่วมกันระหว่าง 2 ผู้นำ โดย โจ ไบเดน ต้องการยกระดับ ความเป็นพันธมิตรของ ‘ญี่ปุ่น-สหรัฐฯ’ ให้แน่นแฟ้นยิ่งขึ้น เนื่องจากที่ตั้งของญี่ปุ่นมีความอ่อนไหวในเชิงภูมิรัฐศาสตร์อย่างมาก เพราะมีเขตน่านน้ำที่ติดกับ จีน และ รัสเซีย 

ขณะเดียวกันในช่วงเวลานี้ ยังมีสถานการณ์ความตึงเครียดระหว่างรัสเซีย-ยูเครน, การแผ่อิทธิพลของจีนในทะเลจีนใต้ แถมยังมีเกาหลีเหนือที่กลับมาพัฒนาขีปนาวุธ และหัวรบนิวเคลียร์อีกครั้ง 

และนั่นก็ผลักให้ คิชิดะ ต้องทำข้อตกลงกับโจ ไบเดน ว่ารัฐบาลญี่ปุ่นจะเพิ่มงบประมาณด้านการทหารและป้องกันประเทศเพิ่ม รวมถึงความร่วมมือด้านการทหารระหว่างญี่ปุ่น และสหรัฐฯ ที่อาจหมายถึงการจัดซื้ออาวุธ การส่งกำลังพลทหารอเมริกันเข้ามาประจำในญี่ปุ่นเพิ่มขึ้น แม้จะมีชาวญี่ปุ่นจำนวนมากออกมาคัดค้านการตั้งฐานทัพอเมริกันในแผ่นดินญี่ปุ่นก็ตาม  

จากเหตุผลทั้งหมด  ทำให้ภายหลังการพบปะกับผู้นำญี่ปุ่น ทาง โจ ไบเดน จึงได้ออกมาประกาศสนับสนุนญี่ปุ่น ให้ได้เข้าเป็นสมาชิกถาวร ในคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติ ที่จะมีอำนาจในการจัดตั้งกองกำลังรักษาสันติภาพเข้าแทรกแซงในดินแดนที่มีปัญหา หรือ ลงมติคว่ำบาตรทางเศรษฐกิจกับประเทศที่เห็นว่าเป็นภัยคุกคามได้ 

ยิ่งไปกว่านั้น หากเพิ่มญี่ปุ่นเข้าเป็นสมาชิกถาวรได้ ก็จะเป็นการเพิ่มตัวแทนในเขตภูมิภาคอินโด-แปซิฟิค เพื่อคานอำนาจของจีนบนเวทีสหประชาชาติ แต่ถึงกระนั้นความต้องการปฏิรูปโครงสร้างสมาชิกเสาหลักของ UN ก็ไม่ได้มีเฉพาะสหรัฐอเมริกา เพราะยังมีกลุ่มประเทศ G7 ที่ได้เคยเสนอเพิ่มประเทศสมาชิกถาวรประเทศที่ 6 มาแล้ว 

สำหรับการเข้าร่วมเป็นสมาชิกถาวรนั้น เดิมทีมี เยอรมัน และ ญี่ปุ่น ที่ต่างยื่นความประสงค์จะเข้าร่วมกันก่อนหน้า ขณะเดียวกัน ทาง อินเดีย ก็เคยเสนอที่จะเข้าร่วมเป็นหนึ่งในประเทศสมาชิกถาวรเช่นกัน ด้วยเหตุผลจากศักยภาพโดยรวมของอินเดียที่มีประชากรมากถึง 1.3 พันล้านคน มีขนาดเศรษฐกิจที่ใหญ่เป็นอันดับ 5 ของโลก และเป็นหนึ่งในประเทศที่ทรงอิทธิพลด้านศิลปวิทยา, วิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยีไม่แพ้ประเทศชั้นนำของโลก 

เรียกได้ว่า การประกาศสนับสนุนญี่ปุ่นให้เข้าเป็นสมาชิกถาวรชาติที่ 6 ในคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติที่ จากปาก โจ ไบเดน ในครั้งนี้ จะเป็นการวัดอิทธิพลของสหรัฐฯ ในองค์การสหประชาชาติ ที่สามารถปฏิรูปโครงสร้างองค์กรระดับโลกที่ไม่เคยเปลี่ยนแปลงเลยมาเกือบ 75 ปี หรือจะเป็นเพียงการเอาใจประเทศญี่ปุ่น ที่ยอมเทงบประมาณด้านการทหารเพิ่มให้ตามข้อเรียกร้องของสหรัฐฯ ก็ยากจะคาดเดาเหมือนกัน...

---

เรื่อง: ยีนส์ อรุณรัตน์
อ้างอิง: The Hill / YJC News