สื่อ Reuters ของสหรัฐฯ รายงานข่าวจากข้อมูลของเจ้าหน้าที่รัฐอินเดียถึง 2 คนว่า รัฐบาลอินเดียสนใจที่จะรับข้อเสนอของรัสเซีย ที่จะขายน้ำมันดิบ และสินค้าโภคภัณฑ์ให้ในราคาพิเศษสุดๆ ซึ่งจะเป็นสัญญาณว่าอินเดียยังคงเป็นพันธมิตรร่วมค้าอย่างเหนียวแน่นกับรัสเซีย แม้ว่าโลกตะวันตกจะพยายามโดดเดี่ยวรัสเซียจากมาตรการคว่ำบาตรก็ตาม

เรื่องนี้ ทางเจ้าหน้าที่สหรัฐฯ ได้เคยพูดคุยกับรัฐบาลอินเดียให้ร่วมกันตัดสัมพันธ์กับรัสเซีย จากเหตุปฏิบัติการทหารด้วยการบุกยูเครนเมื่อ 2 สัปดาห์ก่อนแล้ว แต่ก็ต้องยอมรับว่าอินเดียเป็นหนึ่งในประเทศที่พึ่งพาเทคโนโลยีทางทหารกับรัสเซียอย่างมาก ทั้งการสั่งซื้อเครื่องบินรบ จรวดขีปนาวุธ กระสุน และยุทโธปกรณ์

และอินเดียยังวางตัวเป็นกลางในกรณีความขัดแย้งระหว่างรัสเซียและยูเครน โดยการไม่ออกมาประณามรัสเซียอย่างชัดเจน และยังงดออกเสียงในที่ประชุมองค์การสหประชาชาติในมติคัดค้านการใช้กำลังทหารในยูเครน มาคราวนี้ อินเดียก็อาจจะสวนกระแสด้วยการเปิดดีลน้ำมันกับรัสเซียที่ยอมขายลดราคาให้เป็นพิเศษอีกด้วย 

สิ่งที่ทำให้ดีลน้ำมันระหว่างอินเดียและรัสเซียเป็นที่จับตา เนื่องจากเมื่อดูตัวเลขการนำเข้าพลังงานของอินเดียจะพบว่า ประเทศที่มีประชากรนับพันล้านคนนี้ต้องนำเข้าน้ำมันถึง 80% แต่ในจำนวนนี้ เป็นสัดส่วนน้ำมันจากรัสเซียเพียง 2-3% เท่านั้น 

แต่ในภาวะที่ราคาน้ำมันในตลาดโลกพุ่งสูงขึ้นถึง 40% มาตั้งแต่ต้นปี 2022 ทำให้งบประมาณที่อินเดียใช้ในการซื้อน้ำมันสูงขึ้นตามไปด้วย จึงทำให้เงื่อนไขของรัสเซียที่ยอมขายน้ำมันให้ในราคาถูกเป็นพิเศษเป็นสิ่งจูงใจที่ปฏิเสธได้ยาก แม้จะสวนมติคว่ำบาตรจากชาติตะวันตก และสหรัฐอเมริกาก็ตาม

และด้วยความเป็นชาติที่มีอิทธิพลอย่างมากในย่านเอเชียใต้ ที่มีศักยภาพพอฟัด พอเหวี่ยงกับมหาอำนาจอย่างจีน จึงทำให้อินเดียอยู่ในสถานะพิเศษที่แม้แต่สหรัฐอเมริกายังต้องเกรงใจในบางครั้ง

อย่างกรณีการติดตั้งขีปนาวุธ S-400 ของรัสเซีย ที่สหรัฐอเมริกามักไม่พอใจที่รู้ว่ามีชาติพันธมิตรทางทหารสั่งซื้อมาใช้ เช่น ตุรกี หนึ่งในสมาชิก NATO ที่โดนสหรัฐฯ คว่ำบาตรจากการซื้อขีปนาวุธรัสเซียมาแล้ว 

แต่กับอินเดีย ที่เป็นหนึ่งในสมาชิก QUAD (สหรัฐอเมริกา-ออสเตรเลีย-ญี่ปุ่น-อินเดีย) ที่ได้สั่งซื้อระบบขีปนาวุธ S-400 ของรัสเซียถึง 5 ชุด มูลค่าสูงถึง 5.5 พันล้านเหรียญ บวกกับอาวุธในกองทัพอินเดียมากกว่า 60% ใช้ของรัสเซียทั้งนั้น แต่ทางสหรัฐฯ กลับไม่ออกมาพูดอะไรสักคำ

โดยนักวิเคราะห์มองว่า ที่สหรัฐอเมริกายอมให้อินเดียพึ่งพาอาวุธ และเทคโนโลยีทางทหารของรัสเซียอย่างเต็มที่ เพราะอินเดียมีข้อพิพาทกับจีนในเรื่องเขตแดน และการสนับสนุนให้ใช้อาวุธของรัสเซียถูกมองว่าเป็นการ "วางยา" ความสัมพันธ์ระหว่างจีนและรัสเซียได้เช่นกัน

แต่ว่าในกรณีเรื่องข้อพิพาทรัสเซีย-ยูเครน นั้นต่างออกไปที่สหรัฐฯ จำเป็นต้องดึงพันธมิตรที่มีอำนาจทางเศรษฐกิจสูงมาร่วมกันกดดันรัสเซีย แต่ในเวลานี้ จีน ซาอุดีอาระเบีย และ อินเดีย ยังวางตัวเป็นกลาง และยังเป็นช่องทางรอดของรัสเซียในการดิ้นรนจากกับดักการคว่ำบาตรของโลกตะวันตกในตอนนี้

เรื่อง: ยีนส์ อรุณรัตน์
อ้างอิง: Reuters