2 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2536 วันแรกแห่งการจดสิทธิบัตร ‘กังหันน้ำชัยพัฒนา’ สิ่งประดิษฐ์ในพระราชดำริของในหลวงรัชกาลที่ 9 นับเป็นครั้งแรกของโลกที่มีการออกสิทธิบัตรให้แก่พระบรมราชวงศ์

2 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2536 หรือวันนี้เมื่อ 28 ปีก่อน ถือเป็นวันสำคัญของประชาชนชาวไทยอีกวันหนึ่ง เมื่อพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงได้รับสิทธิบัตรการประดิษฐ์ "กังหันน้ำชัยพัฒนา"

โดยเป็นเครื่องมือที่ใช้ในการบำบัดน้ำเสีย และช่วยเพิ่มปริมาณออกซิเจนลงในน้ำ ทั้งนี้ยังนับเป็นสิ่งประดิษฐ์เครื่องกลเติมอากาศเครื่องที่ 9 ของโลก ที่ได้รับสิทธิบัตร รวมทั้งยังเป็นครั้งแรกของโลก ที่มีการออกสิทธิบัตรให้แก่พระบรมราชวงศ์อีกด้วย

กล่าวถึง "กังหันน้ำชัยพัฒนา" เกิดขึ้นจากการที่ในหลวงรัชกาลที่ 9 ทรงตระหนักถึงความรุนแรงของปัญหาน้ำเสีย และทรงห่วงใยต่อพสกนิกรที่ต้องเผชิญกับเรื่องราวดังกล่าว จึงมีพระราชดำริให้ประดิษฐ์เครื่องกลเติมอากาศแบบประหยัดค่าใช้จ่าย โดยได้ทรงนำแนวทางของ "หลุก" ซึ่งเป็นอุปกรณ์วิดน้ำเข้านา อันเป็นภูมิปัญญาชาวบ้าน มาเป็นจุดคิดค้นเบื้องต้น ก่อนจะถูกพัฒนาร่วมกับกรมชลประทาน ผลิตออกมาเป็นเครื่องกลเติมอากาศที่ผิวน้ำแบบทุ่นลอยขึ้นในเวลาต่อมา และใช้ชื่อว่า "กังหันน้ำชัยพัฒนา"

ด้วยพระอัจฉริยภาพอันเปี่ยมล้น ภายหลังคณะรัฐมนตรีมีมติกำหนดให้วันที่ 2 กุมภาพันธ์ ของทุกปี เป็นวันนักประดิษฐ์ เพื่อเป็นการเทิดพระเกียรติ รวมถึงเป็นวันที่ระลึกถึงวันประวัติศาสตร์ของการจดทะเบียนและออกสิทธิบัตรถวาย แด่พระมหากษัตริย์พระองค์แรกของโลก ที่ทรงคิดค้นสิ่งที่เป็นประโยชน์ สามารถแก้ปัญหาและรักษาสิ่งแวดล้อม