(1 มี.ค. 66) ผลการประชุมคณะรัฐมนตรี (ครม.) เมื่อวันที่ 28 กุมภาพันธ์ 2566 ว่า ที่ประชุมครม. มีมติเห็นชอบการเสนอผ้าขาวม้า : ผ้าอเนกประสงค์ในวิถีชีวิตไทย ให้เป็นรายการตัวแทนต่อยูเนสโก ตามที่ กระทรวงวัฒนธรรมเสนอ ซึ่งจะมีการยื่นเสนอต่อยูเนสโกภายในห้วงเดือนมีนาคม 2566

ผ้าขาวม้าที่ไทยจะนำเสนอยูเนสโกนั้น จัดเป็น ‘ผ้าอเนกประสงค์ในวิถีชีวิตไทย’ ผ้าขาวม้าเป็นผ้าที่ใช้โดยทั่วไป และใช้ได้สารพัดประโยชน์ในสังคมเกษตรกรรม ในชนบททางภาคเหนือและภาคอีสาน และก็ได้แพร่หลายไปยังภาคกลางและภาคใต้ ตามการอพยพย้ายถิ่นฐานของผู้คนและกลุ่มชาติพันธุ์ ทำให้เกิดชุมชนทอผ้าขาวม้าเป็นจำนวนมากกระจายอยู่ทั่วประเทศ สำหรับพื้นที่และขอบเขตอาณาบริเวณ คือ ทั่วประเทศ

แต่จังหวัดที่มีความโดดเด่นของการผลิต และการใช้ประโยชน์ของผ้าขาวม้า แยกตามภาค คือ

ภาคเหนือ : เชียงใหม่ เชียงราย ลำปาง แพร่ อุตรดิตถ์
ภาคอีสาน : นครพนม บึงกาฬ บุรีรัมย์ มหาสารคาม ศรีสะเกษ หนองบัวลำภู อุดรธานี อุบลราชธานี
ภาคกลาง : กาญจนบุรี ราชบุรี ลพบุรี สุโขทัย
ภาคใต้ : สงขลา พัทลุง

สำหรับคุณสมบัติของผ้าขาวม้า ที่ตรงตามหลักเกณฑ์การพิจารณาของ UNESCO ได้แก่

1.) เป็นผ้าที่อยู่คู่กับวิถีชีวิตของคนไทยมาแต่อดีต ทั้งในการปฏิบัติทางสังคม พิธีกรรม และงานเทศกาล เช่น ใช้เป็นเครื่องแต่งกาย ผ้าปูโต๊ะ ใช้ในพิธีแต่งงาน พิธีศพ เป็นต้น
2.) เป็นภูมิปัญญาความรู้และการปฏิบัติเกี่ยวกับธรรมชาติเนื่องจากสะท้อนให้เห็นถึงวิถีชีวิตที่เรียบง่ายและยั่งยืน โดยสามารถนำกลับมาใช้ใหม่และใช้หมุนเวียนซึ่งจะเปลี่ยนหน้าที่และประโยชน์ใช้สอยไปตามสภาพ
3.) เป็นงานช่างฝีมือดั้งเดิมเนื่องจากเป็นผ้าทอพื้นฐานที่ใช้เทคนิคการทอที่ธรรมดาไม่ซับซ้อนจึงสามารถทอใช้กันเองได้ในครัวเรือนและชุมชน

มาตรการสงวนรักษาผ้าขาวม้า ในฐานะมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติ มี 4 แนวทางคือ

1.) โรงเรียนในท้องถิ่นหลายแห่งในไทยได้มีการสอนทอผ้าเป็นรายวิชาหนึ่งในหมวดของงานหัตถ์ศิลป์ท้องถิ่น

2.) วัดและศูนย์การศึกษานอกระบบโรงเรียนได้ส่งเสริมการทอและใช้ผ้าขาวม้า

3.) มหาวิทยาลัย/วิทยาลัยในท้องถิ่นทำการวิจัยเกี่ยวกับผ้าขาวม้า และเผยแพร่สู่สื่อสาธารณะและประชาชน

4.) กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ได้ริเริ่มให้เกิดวิสาหกิจชุมชน และได้รับการบรรจุให้เป็นสินค้าท้องถิ่นที่ต้องได้รับการปกป้องและส่งเสริม รวมถึงกระทรวงวัฒนธรรมได้สนับสนุนให้ผ้าขาวม้าเป็นสินค้าที่สะท้อนให้เห็นถึงวิถีชีวิตของคนไทย

รัฐบาล พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา ประสบความสำเร็จในการอนุรักษ์และเผยแพร่วัฒนธรรมไทยให้ไปที่ประจักษ์แก่นานาประเทศทั่วโลก โดยที่ผ่านมาสามารถนำมรดกวัฒนธรรมไทยขึ้นทะเบียนเป็นรายการตัวแทนมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติของยูเนสโก ได้แก่ โขน นวดไทย และโนรา ในปี 2561 2562 และ 2564 ตามลำดับ

นอกจากนี้ ยังได้มีการเสนอไปแล้วและอยู่ระหว่างการพิจารณาเพื่อขึ้นทะเบียนของยูเนสโก คือ สงกรานต์ในไทยและต้มยากุ้ง สำหรับการเสนอผ้าขาวม้าในครั้งนี้ จัดได้ว่าเป็นวัฒนธรรมลำดับที่ 7 ที่รัฐบาล พล.อ.ประยุทธ์ ให้ความสำคัญนำเสนอให้ขึ้นทะเบียนเป็นรายการตัวแทนมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติของยูเนสโก