จากเหตุการณ์แผ่นดินไหวครั้งใหญ่ที่เมืองคาห์รามานมารัส ทางตอนใต้ของตุรเคีย เมื่อวันจันทร์ที่ 6 กุมภาพันธ์ 2566 ที่ผ่านมา ไม่ได้มีแค่เฉพาะตุรเคียที่ได้รับผลกระทบอย่างหนักจากเหตุการณ์นี้ แต่ยังมีซีเรีย ที่ได้รับความเสียหายรุนแรงจากภัยพิบัติครั้งนี้ไม่แพ้กัน ซึ่งล่าสุดมีรายงานผู้เสียชีวิตเฉพาะในซีเรียแล้วมากกว่า 1,500 คน บ้านเรือนพังถล่มเสียหายเป็นจำนวนมากในหลายเมือง กระทบต่อการใช้ชีวิตของชาวซีเรียไม่ต่ำกว่า 4.5 ล้านคน

นานาชาติได้เร่งระดมส่งความช่วยเหลือไปยังประเทศที่ประสบภัย ซึ่งการส่งผ่านความช่วยเหลือไปยังตุรเคียไม่ใช่ปัญหาใหญ่ แต่สำหรับซีเรีย ประเทศที่แตกสลายจากสงครามกลางเมืองนานร่วม 12 ปี ที่ยังอยู่ภายใต้การปกครองของประธานาธิบดี บาชาร์ อัล อัสซาด ที่ถูกชาติมหาอำนาจอย่างสหรัฐอเมริกา และพันธมิตรชาติตะวันตกคว่ำบาตร กลายเป็นความท้าทายที่เดิมพันด้วยชีวิต และความหวังของประชาชนผู้ประสบภัยทั้งประเทศ

ซึ่งทั้งรัฐบาลสหรัฐฯ และ รัฐบาลซีเรีย ต่างก็ถูกตำหนิจากนานาชาติ ที่ใช้เงื่อนไขการคว่ำบาตร และความขัดแย้งทางการเมืองขัดขวางการส่งสิ่งของ และทุนสนับสนุนไปช่วยเหลือผู้ประสบภัยในพื้นที่ 

โดย รัฐบาลซีเรีย ของผู้นำบาร์ชา อัล อัสซาด ประกาศว่ายินดีรับความช่วยเหลือจากทุกองค์กรในต่างประเทศ แต่ขอให้ส่งมายังศูนย์กลางที่กรุงดามัสกัสเท่านั้น ที่จะทำหน้าที่เป็นหน่วยงานกลางแห่งเดียวที่จะกระจายสิ่งของ และอุปกรณ์ช่วยเหลือไปยังเมืองต่าง ๆ ที่ประสบภัยด้วยตนเอง 

แต่ทว่า เน็ด ไพรซ์ โฆษกของรัฐบาลกลางสหรัฐฯ ออกมาให้สัมภาษณ์ว่า ทางสหรัฐฯ ยินดีส่งความช่วยเหลือให้ทั้งตุรเคียและซีเรีย แต่จะไม่ขอติดต่อผ่านรัฐบาลกลางที่กรุงดามัสกัส เพราะสหรัฐอเมริกาไม่รับรองว่า บาชาร์ อัล อัสซาด เป็นผู้นำที่ชอบธรรมตามกฏหมาย

ดังนั้น แม้ว่าวันนี้ซีเรียจะประสบภัยพิบัติร้ายแรงจากแผ่นดินไหว แต่ไม่อาจเปลี่ยนแปลงมาตรการคว่ำบาตรจากทั้งสหรัฐฯ และพันธมิตรชาติยุโรปได้ ตราบใดที่ บาชาร์ อัล อัสซาด ยังคงอยู่ในอำนาจ

ส่วนการช่วยเหลือประเทศซีเรีย โจ ไบเดน ผู้นำสหรัฐฯ กล่าวว่า จะประสานงานผ่านองค์กรไม่แสวงหาผลกำไร (NGO) ต่าง ๆ ในพื้นที่เท่านั้น และกลายเป็นประเด็นที่ถูกตั้งคำถามอย่างมากว่า ด้วยกำลังคนและทรัพยากรที่มีของกลุ่ม NGO จะเพียงพอที่จะให้ความช่วยเหลืออย่างทันท่วงทีได้อย่างไร

โดยยกตัวอย่างกลุ่ม White Helmets ที่มีอาสาสมัครลงพื้นที่เพียง 3,000 คน ซึ่งเคยมีประสบการณ์การกู้ภัยจากโจมตีทางอากาศเฉพาะพื้นที่เท่านั้น ไม่ใช่มหันตภัยแผ่นดินไหวครั้งร้ายแรงในรอบศตวรรษที่มีผู้ประสบภัยมากถึง 4.5 ล้านคน

อีกทั้งกองกำลังกลุ่มน้อยที่ยึดพื้นที่ในเมืองต่าง ๆ ที่ยังปิดกั้นพรมแดนไม่ให้หน่วยงานฝ่ายตรงข้ามผ่านแดนได้ อาทิ เมืองอิดลิบ ที่เป็นเขตยึดครองของกองกำลังที่รัฐบาลตุรเคียสนับสนุน ก็เป็นปฏิปักษ์กับรัฐบาลกลางที่กรุงดามัสกัส หรือที่เมืองลาตาเกีย ที่เป็นเขตอิทธิพลของกองทัพรัสเซียที่ใช้ฐานทัพอากาศ Hmeimim ในเมืองนี้เป็นที่มั่น ก็มักมีการปิดพรมแดนเมื่อมีภัยคุกคามจากกองกำลังพันธมิตรของชาติตะวันตก 

นอกจากปัญหาเรื่องเขตยึดครองของกลุ่มต่อต้านรัฐบาลซีเรียแล้ว ผลพวงของสงครามกลางเมืองนานกว่า 12 ปี ทำให้ถนนหนทางหลายแห่งถูกตัดขาด ไม่ได้รับการซ่อมบำรุงเป็นเวลานาน การเดินทางเข้าพื้นที่เป็นไปด้วยความยากลำบาก สาธารณูปโภคพื้นฐานขาดแคลน ล้วนเป็นอุปสรรคต่อการกู้ภัย เร่งช่วยเหลือชาวบ้านซีเรียในพื้นที่แทบทั้งสิ้น

ทำให้เกิดเสียงเรียกร้องจากนานาประเทศ ให้ชาติมหาอำนาจลดเพดานการคว่ำบาตร และรัฐบาลกลางซีเรียลดความขัดแย้งทางการเมืองในประเทศ เพื่อเปิดทางการให้ความช่วยเหลือด้านมนุษยธรรมโดยไม่มีเงื่อนไขให้ได้อย่างทั่วถึงทุกกลุ่ม ทุกพื้นที่ เพื่อเห็นแก่ประชาชนที่บอบช้ำมายาวนาน จากทั้งสงครามการเมือง และภัยธรรมชาติอันโหดร้ายครั้งนี้

---

เรื่อง : ยีนส์ อรุณรัตน์

อ้างอิง : Foreign Policy / ABC News