ใครๆ ก็รู้จักแฮมเบอร์เกอร์ อาหารยอดนิยมของอเมริกัน แต่น้อยคนจะรู้ว่าครั้งหนึ่งแฮมเบอร์เกอร์เจอข้อหาว่า ‘ไม่เป็นอเมริกัน’ ช่วงสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง รัฐบาลอเมริกันพยายามเปลี่ยนชื่อแฮมเบอร์เกอร์เป็น 'แซนด์วิชแห่งเสรีภาพ'

ช่วงที่เกิดสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง โลกถูกฉีกออกเป็นสองฝั่งแล้วยกพวกตีกัน ฝ่ายที่เรียกตัวเองว่าฝ่ายมหาอำนาจกลางหรือฝ่ายอักษะ มีเยอรมนี ออสเตรีย-ฮังการี, ตุรกี และบัลแกเรีย ส่วนฝ่ายพันธมิตรมีฝรั่งเศส, รัสเซีย, อังกฤษ, เซอร์เบีย, อิตาลี, อเมริกา, จีน, ญี่ปุ่น เป็นหลัก  

ลุงแซมโกรธแค้นเยอรมันอยู่ก่อนแล้ว เพราะเยอรมันเปิดศึกใต้มหาสมุทร ส่งเรือดำน้ำถล่มชาติอื่นอย่างเมามัน หนหนึ่งโจมตีเรือโดยสารลูสิตาเนีย ซึ่งเป็นเรือโดยสารที่ไม่ติดอาวุธของอังกฤษ จมลงใกล้ฝั่งทะเลของไอร์แลนด์ ในเรือมีคนอเมริกันรวมอยู่ด้วยและเสียชีวิต 139 คน ในเดือนพฤศจิกายน ค.ศ.1915 อเมริกาจึงประท้วงเยอรมนีรัวๆ

ความแค้นฝังหุ่นยังไม่จบง่ายๆ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศเยอรมนีชวนเม็กซิโกกับญี่ปุ่นให้ร่วมทำสงครามกับอเมริกา โดยเม็กซิโกจะได้รับผลตอบแทนคือรัฐนิวเม็กซิโก, เท็กซัส และแอริโซนาคืนจากอเมริกา จึงทำให้อเมริกาไม่พอใจถึงขั้นหนวดกระดิก  

อเมริกานั้นชำนาญเรื่องการโฆษณาชวนเชื่อมานานแล้ว เลยใช้โอกาสนี้เปลี่ยนชื่อทุกสิ่งทุกอย่างที่มีสำเนียงหรือสุ้มเสียงไปทางเยอรมันให้เป็นอเมริกันให้หมด สุดท้ายแฮมเบอร์เกอร์เลยกลายเป็น 'แซนด์วิชเสรีภาพ'
 

หนักสุดเห็นจะเป็นกะหล่ำปลีดองแบบเยอรมันที่เรียกว่า Sauerkraut ออกเสียงภาษาไทยน่าจะประมาณนี้ 'เซาเออร์เคราท์' ถูกเปลี่ยนชื่อเป็น 'กะหล่ำปลีเสรีภาพ'

นอกจากอาหารสองอย่างนี้ ยังมีการเปลี่ยนชื่อไส้กรอกและหมา คือ ระดับความชังถูกปั่นให้เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ จากการโฆษณาชวนเชื่อ ก่อนหน้าที่จะเรียกไส้กรอกว่า 'ฮอตดอก' อเมริกันเรียกไส้กรอกว่าแฟรงเฟิร์ตเตอร์ (Frankfurters.) 

ไส้กรอกที่ขึ้นชื่อลือชาว่าอร่อยนักอร่อยหนานั้นมาจากแฟรงเฟิร์ต ชุนท์ คำว่า 'แฟรงค์' เลยกลายมาเป็นคำที่ใช้เรียกไส้กรอกที่นำมาทำฮอตดอก พอเกิดการต่อต้านเยอรมันช่วงสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง อเมริกันบางโซนเลยเรียกว่าไส้กรอกเสรีภาพ ฟังแล้วหวาดเสียวชอบกล โชคดีที่ตอนหลังเลิกเรียกชื่อบ้าบอคอแตกเหล่านี้ ไม่งั้นคงลำบากแย่เวลาสั่งอาหาร อาจต้องสั่งว่า...

“เอาขนมปังเสรีภาพสองก้อน ใส่กะหล่ำปลีเสรีภาพให้ด้วย แล้วเอาไส้กรอกเสรีภาพห่อกลับบ้านอันหนึ่ง”

---

เรื่อง: เจริญขวัญ แพรกทอง บลาฮาสสกี้