คงต้องจับตามองกับแทบไม่ควรกะพริบกันแล้ว ณ นาทีนี้ กับงานประชุมสุดยอดผู้นำ 4 ฝ่าย ที่จัดขึ้นในกรุงวอชิงตัน ดีซี ในวันศุกร์ที่ 24 กันยายน 2021 นี้ ที่มีชื่อเรียกว่า ‘พันธมิตร The Quad’ อันประกอบด้วย สหรัฐอเมริกา, ออสเตรเลีย, ญี่ปุ่น และอินเดีย ประเทศแกนนำหลักในย่านอินโด-แปซิฟิก ซึ่งทางประธานาธิบดี โจ ไบเดน ได้เปิดทำเนียบขาว เชิญผู้นำ 3 ชาติพันธมิตร มานัดพบกันแบบตัวต่อตัวทีเดียว 

การนัดประชุมพันธมิตร 4 เส้านี้เป็นที่น่าสนใจมากที่มาเกิดเอาในช่วงเวลานี้ เนื่องจากเมื่อวันที่ 15 กันยายน ที่ผ่านมา สหรัฐอเมริกา-อังกฤษ-ออสเตรเลีย เพิ่งออกมาประกาศร่วมกันเป็นพันธมิตร AUKUS มีจุดประสงค์ในการส่งผ่านข้อมูลเทคโนโลยีด้านนิวเคลียร์เชิงลึกให้แก่ออสเตรเลีย นำมาใช้พัฒนาเรือดำน้ำนิวเคลียร์ เพื่อรักษาเสถียรภาพในภูมิภาคอินโด-แปซิฟิก หรืออีกนัยยะหนึ่ง คือ ต้องการสกัดอิทธิพลทางทะเลของจีนในน่านน้ำย่านเอเชีย 

ข่าวการประสานมือเปิดตัวพันธมิตรกลุ่มใหม่ ยังเป็นที่ฮือฮาไม่ทันจางหาย มาวันนี้ มีการนัดประชุมกลุ่มพันธมิตร The Quad แบบจับเข่าคุยกันจริงๆ ถึงในทำเนียบขาว ถึงแม้ว่าหัวข้อสนทนาจะมีประเด็นทั่วๆ ไป อย่างความร่วมมือด้านวัคซีน Covid-19 หรือการร่วมมือด้านความมั่นคงทั้งในเชิงกายภาพ และบนโลกไซเบอร์ 

แต่สิ่งที่หลายคนคาดหวังจากโต๊ะประชุม The Quad ครั้งนี้ เชื่อว่าคงหนีไม่พ้นยุทธศาสตร์การล้อมกรอบประเทศจีน ที่สหรัฐอเมริกามองว่า ‘เป็นภัยคุกคาม’ และเป็นหนึ่งในวัตถุประสงค์เบื้องหลังในการจัดตั้งพันธมิตร The Quad ขึ้นมาครั้งแรกในปี 2007 ที่มีชื่อเล่นอีกชื่อว่า Asian NATO 

อย่างไรก็ตาม ประเทศพันธมิตรที่น่าสนใจที่สุดในกลุ่ม The Quad ก็คือ อินเดีย ซึ่งเป็นประเทศเดียวที่มีพรมแดนทางบกติดกับจีน และมีข้อพิพาทรุนแรงกันอยู่ เรียกว่าเป็นประเทศที่สามารถชนกับจีนได้อย่างสมน้ำ สมเนื้อ ทั้งในเชิงทรัพยากร ประชากร และเทคโนโลยีทางทหาร 

ดังนั้นการเดินหมากรุกคืบจีนผ่านพันธมิตร The Quad ครั้งนี้ ย่อมกระทบต่อความสัมพันธ์ของ 2 ชาติมหาอำนาจเอเชียอย่างจีน และอินเดีย แบบไม่ต้องสงสัย และอาจส่งผลต่อกลุ่มประเทศอาเซียนได้มากกว่าการเกิดใหม่ของพันธมิตร AUKUS ด้วยซ้ำไป 

หมากเกมนี้ของสหรัฐฯ จะก่อให้เกิดผลลัพธ์เช่นไร ช่างน่าสนใจจริงๆ 

เรื่อง: ยีนส์ อรุณรัตน์

อ้างอิง: Aljazeera / Independent UK / The Conversation