เมื่อก่อนอาจจะได้ยินคำว่า ‘คิดก่อนพูด’ ซึ่งก็เป็นคำที่สามารถใช้ได้กับทุกยุค แต่ปัจจุบันควรเปลี่ยนมาใช้คำว่า ‘คิดก่อนโพสต์’ เพราะตราบใดที่เราโพสต์หรือแสดงความคิดเห็นที่ไม่สร้างสรรค์ลงโซเชียล เราอาจเสียทั้งเงิน เสียทั้งเวลาไปโดยเปล่าประโยชน์ เพียงเพราะการไม่คิดก่อน

วันนี้ทีมข่าว The States Times จะพาทุกท่านไปทำความเข้าใจกับ ข้อกฎหมายเบื้องต้นเกี่ยวกับความผิดฐานหมิ่นประมาท พูดและพิมพ์อย่างไรให้ปลอดภัย เพราะทุกคนมีเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น แต่ต้องอยู่ในขอบเขตที่พอดี 

ก่อนอื่นอยากชวนผู้อ่านทำความเข้าใจกฎหมายอาญาก่อน ว่าต้องทำแบบไหนถึงผิด โดยประมวลกฎหมายอาญา กำหนดความผิดฐานหมิ่นประมาทไว้ใน มาตรา 326 โดยมีมาตรา 328 ซึ่งเป็นบทเพิ่มโทษบัญญัติไว้ว่า “มาตรา 326 ผู้ใดใส่ความผู้อื่นต่อบุคคลที่สาม โดยประการที่น่าจะทำให้ผู้อื่นนั้นเสียชื่อเสียง ถูกดูหมิ่น หรือถูกเกลียดชัง ผู้นั้นกระทำความผิดฐานหมิ่นประมาท ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินหนึ่งปี หรือปรับไม่เกินสองหมื่นบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ”

ทว่าการที่เราจะแสดงความคิดเห็นที่อาจเป็นความผิดมาตรา 326 ได้นั้น จะต้องมีบุคคลที่สามมายืนยันข้อเท็จจริง ซึ่งข้อความอาจจริงหรือไม่จริงก็ได้ แต่ต้องชัดเจนให้บุคคลที่สามรู้ว่าคนถูกใส่ความคือใคร และต้องเป็นพฤติกรรมที่สังคมไม่ยอมรับและน่ารังเกียจ จนทำให้ผู้ถูกใส่ความเสียชื่อเสียง ดูถูกดูหมิ่น แต่หากเป็นกรณีที่ไม่ได้ตั้งใจกล่าวถึง หรือประมาทเลินเล่อ จะไม่มีความผิดตามกฎหมายอาญา

ส่วนมาตรา 328 มีไว้เพื่อเอาผิดกับคนที่ทำให้ ข้อความหมิ่นประมาทเผยแพร่เป็นวงกว้าง โดยบัญญัติไว้ว่า “มาตรา 328 ถ้าความผิดฐานหมิ่นประมาทได้กระทําโดยการโฆษณาด้วยเอกสาร ภาพวาด ภาพระบายสี ภาพยนตร์ ภาพหรือตัวอักษรที่ทําให้ปรากฏไม่ว่าด้วยวิธีใดๆ แผ่นเสียง หรือสิ่งบันทึกเสียง บันทึกภาพ หรือบันทึกอักษร กระทําโดยการกระจายเสียง หรือการ กระจายภาพ หรือโดยกระทําการป่าวประกาศด้วยวิธีอื่น ผู้กระทําต้องระวางโทษจําคุกไม่เกินสองปี และปรับไม่เกินสองแสนบาท”

พูดง่ายๆ ก็คือ มาตรานี้กำหนดโทษหนักขึ้นเพื่อเอาผิดกับคนที่ทำให้ข้อความหมิ่นประมาทเผยแพร่ไปในวงกว้างนั่นเอง ยกตัวอย่าง เช่น กองทัพเรือฟ้องผู้สื่อข่าวและบรรณาธิการเว็บไซต์ภูเก็ตหวาน ในความผิดฐานหมิ่นประมาท และคดีตาม พ.ร.บ.ว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ จากการเผยแพร่รายงานของรอยเตอร์ ที่อ้างว่ากองกำลังทางเรือของไทย ได้รับผลประโยชน์จากการค้ามนุษย์ชาวโรฮีนจา