(25 ต.ค. 67) ผู้สื่อข่าวรายงานว่า รองศาสตราจารย์ ดร.สุวินัย ภรณวลัย อดีตอาจารย์ประจำคณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ได้โพสต์ข้อความแสดงความอาลัยแด่ ‘โสภณ องค์การณ์’ ผู้สื่อข่าวอาวุโส ซึ่งเสียชีวิตวานนี้ ว่า

แด่กัลยาณชน ผู้จากไป

ทุกคนมีกรรมเป็นของตัวเอง 

เหตุแห่งกรรม ส่วนใหญ่ล้วนมาจากการแยกดีแยกชั่วไม่ออก

'แยกแยะดีชั่วได้' เป็นพื้นฐานที่แยกคน (สัตว์ประเสริฐ) กับเดรัจฉาน

ไม่คบคนพาลที่เป็นเดรัจฉานในร่างคน

ไม่ยอมให้คนแบบนี้เข้ามาอยู่ในโลกของตนเด็ดขาด ไม่ว่าในโลกจริง หรือโลกโซเชียล

ก้าวพ้นดีชั่วได้ด้วยจิตที่ตื่นรู้ กับจิตที่รู้ทัน 

สามารถประคองจิตที่เฝ้าดูโดยไม่เข้าไปร่วมเล่นละครชีวิต คือเส้นแบ่งที่แยก 'ปุถุชน' กับ 'กัลยาณชน' ออกจากกัน

ใครที่ฝึกเจริญสติ เจริญปัญญา เราคือกัลยาณมิตรของกันและกัน

>>>กลไกแห่งอัตตา 

ความทุกข์ที่ร้าวรานใจที่สุดของคนเรา คือการที่ตัวเองรู้สึกว่าได้สูญเสียส่วนหนึ่งของตัวตนไป หรือรู้สึกว่าบางส่วนของตัวตนของตนได้ตายไปแล้ว

พวกเราเคยสังเกตเห็นบ้างหรือไม่ว่า โลกของความรู้สึกนึกคิดส่วนใหญ่มักไม่เกี่ยวข้องแม้แต่นิดเดียวกับความเป็นจริงที่แวดล้อมตัวเราในขณะนั้น

ความไม่รู้หรือความหลงผิดที่ใหญ่ที่สุดของคนส่วนใหญ่ คือการหลงเข้าใจผิดว่า การคิด หรือการที่กำลังคิดอยู่เป็นอย่างเดียวกับการมีสติ

แต่จริง ๆ แล้ว ในขณะที่กำลังคิดอยู่นั้น สติมิได้ตั้งอยู่ด้วย ถ้าผู้นั้นมิได้ 'เห็น' ความคิดเป็นพัก ๆ

มนุษย์ส่วนใหญ่ก็จึง 'ขาดสติ' เหมือนกัน 'ไม่รู้' เหมือนกัน และตกอยู่ในอวิชชาเหมือนกัน

เพราะแต่ละคนล้วนถูกพัดพาไปตามกระแสของการ 'รู้สึกนึกคิด' ที่ไหลจากเรื่องหนึ่งไปอีกเรื่องหนึ่งอย่างแทบไม่หยุดหย่อน โดยแตกต่างกันก็แค่ในเนื้อหาและลีลาของอารมณ์เท่านั้น

ในชั่วขณะที่ 'คิด' ได้พลิกมาเป็น 'สติ' เป็นพัก ๆ ด้วยการดูจิต เห็นจิต 

ชั่วขณะนั้นจะเป็นห้วงยามที่ตัวเราตระหนักรู้ได้ว่า ชีวิตไม่จริงจัง ไม่ใช่เรื่องคอขาดบาดตายอย่างที่ความนึกคิดปรุงปั้นให้เราหลงเชื่อ 

ในห้วงยามแห่งสัจจะนั้นเอง คนเราสามารถได้ลิ้มรสอิสรภาพที่แท้จริงช่วงสั้น ๆ เป็นการชั่วคราว... รสชาติของอิสรภาพจากการได้เห็นอุปทานของอัตตาตัวตน

การคิดด้วยสมองอาจเป็นสมบัติที่วิเศษสุดของมนุษย์ แต่มันไม่เพียงพอที่จะทำให้คนเราเข้าถึงความรู้แจ้งได้จริง

ความคิดสารพันที่วิ่งวนในความคิดของคนเรานั้น เกือบทั้งหมดเป็นกลไกของอัตตาซึ่งก็คือ “ตัวกู ของกู” อันเป็นต้นเหตุพื้นฐานความทุกข์ใจทั้งสิ้นทั้งปวง 

อุบายของอัตตาที่จองจำคนเราให้ 'ขาดสติ' นั้นมีมากมายไม่ว่าจะในเรื่อง ลัทธิบริโภคนิยม การยึดติดกับหัวโขนของตน การเก็บกดบาดแผลทางใจในอดีตจนกลืนกลายเป็นส่วนหนึ่งของทัศนคติและบุคลิกภาพที่บิดเบี้ยว การยึดมั่นในมุมมองและความเชื่อของตนและพรรคพวกตนอย่างสุดโต่ง การติดสวยติดหล่อ การติดสนุก การติดอร่อย ฯลฯ

นอกจากนี้ความไม่อิ่มไม่พอของอัตตายังทำให้มันต้องแสวงหาอะไรต่อมิอะไรมาเติมแต้มตัวมันให้เต็มที่อย่างไม่รู้จบ 

แต่เติมเท่าไรก็ไม่เคยพอเคยเต็ม มันจึงต้องดึงเอาสารพัดสิ่ง เช่น อำนาจ ทรัพย์สิน เงินทอง สิ่งของ การท่องเที่ยว บันเทิง ความรัก ภาพลักษณ์ ความโด่งดัง ความสวย ความสำเร็จ ความทรงจำ ความผูกพัน หรือแม้กระทั่งความรวดร้าว ความเจ็บปวดทรมานใจ ความรู้สึกผิดในใจ ความพ่ายแพ้ ความล้มเหลวมาเป็นส่วนหนึ่งของตัวมัน เพื่อให้ตัวมันเองคงอยู่อย่างเหนียวแน่นยิ่งขึ้นเรื่อย ๆ

กลไกการเสริมสร้างตัวเองของอัตตานั้นสามารถแบ่งได้ เป็นสองส่วน คือส่วนโครงสร้างของทุกข์ กับส่วนเนื้อหาของทุกข์ 

ความรู้สึกเจ็บปวดโกรธเกรี้ยวระทมทุกข์เชิงโครงสร้างของคนเรานั้นมักจะทัดเทียมกัน ถึงแม้สิ่งที่สูญเสียไปจะแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิงในเชิงเนื้อหาก็ตาม 

ส่วนของ 'เนื้อหาของทุกข์' ที่สูญเสียจนทำให้ทรมานใจนั้นอาจเป็น ของเล่น รถยนต์ ชื่อเสียง คนรัก ตำแหน่ง ทรัพย์สิน บุคคลอันเป็นที่รัก หรืออะไรก็ได้ที่ผิดหวัง เพราะเนื้อหาของความทุกข์มันเปลี่ยนแปลงไปตามเรื่องราว แต่ 'โครงสร้างของทุกข์' ไม่เคยเปลี่ยนแปลง 

ความทุกข์ที่ร้าวรานใจที่สุดของคนเรา คือการที่ตัวเองรู้สึกว่าได้สูญเสียส่วนหนึ่งของตัวตนไป หรือว่าตัวเองรู้สึกว่าบางส่วนของตัวตนของตนได้ตายไปแล้ว

แต่ความจริงก็คือว่า มีบางอย่างได้สูญเสียไปแล้วจริง เพียงแต่ถ้าตอนนี้เราตั้งสติ ปล่อยวางความคิด มาอยู่กับความรู้สึกตัว ณ ปัจจุบันของลมหายใจ ของกาย ของใจเราได้ 

ไม่ช้าเราจะรู้สึกสงบ เบาสบายอย่างประหลาด และยังอิ่มเต็มในตัวของตัวเอง โดยที่สิ่งที่สูญเสียไปแล้วมันเป็นคนละส่วนไม่เกี่ยวกันเลย มันไม่เกี่ยวกับกายใจที่เราสัมผัสในความเป็นจริง ณ ปัจจุบันนี้แม้แต่นิดเดียว

การสลายตัวตนของคนเราทำได้แบบนี้ และด้วยวิธีนี้วิธีเดียวเท่านั้น นี่เป็นกระบวนการที่เราต้องฝึกต้องทำให้ช่ำชองชั่วชีวิต

~ สุวินัย ภรณวลัย
Suvinai Pornavalai