กลายเป็นอีกปรากฏการณ์แห่งโลกอินเทอร์เน็ต เมื่อเรื่องราวของ Ghost of Kyiv ที่ถูกเผยแพร่เล่าลือกันในโลก Social Media ระหว่างที่ใครหลายคนกำลังติดตามข่าวสารการรบระหว่าง Russia กับ Ukraine 

Ghost of Kyiv เป็นฉายาของนักบินเครื่องบินขับไล่แบบ MiG-29 ของยูเครนผู้หนึ่ง ซึ่งสามารถยิงเครื่องบินรบของรัสเซียตกถึงหกลำภายในวันแรกของสงคราม และได้รับการขนานนามว่า Ghost of Kyiv เหตุเพราะ Ghost of Kyiv สามารถบรรลุความเป็น ‘เสืออากาศ’ ได้ภายในวันเดียว (*** คำว่า ‘เสืออากาศ (Flying Ace)’ หมายถึงนักบินรบที่สามารถยิงเครื่องบินรบของศัตรูตกตั้งแต่ 5 ลำขึ้นไป)

เครื่องบินรบแบบ MiG-29 ของกองทัพอากาศยูเครน

ในวันแรกที่รัสเซียบุกยูเครน ข่าวลือที่ไม่ได้รับการยืนยันนี้ ก็ถูกแพร่กระจายไปทั่วอินเทอร์เน็ต โดยมีการเผยแพร่คลิปวิดีโอลงสื่อ Social Media กล่าวอ้างถึงเรื่องราวของนักบินรบ MiG-29 ชาวยูเครนผู้ลึกลับนายหนึ่ง ซึ่งสามารถสังหารเครื่องบินข้าศึก 6 ลำภายใน 30 ชั่วโมงแรกของสงคราม โดยเครื่องบินที่ถูกสอยร่วงนั้นเป็นเครื่องบินรบแบบ SU-35 จำนวน 2 ลำ, SU-25 จำนวน 2 ลำ, SU-27 จำนวน 1 ลำ และ MiG-29 อีกหนึ่งลำ และจากเหตุการณ์ดังกล่าว จึงส่งผลให้ประชาชนชาวยูเครนต่างพากันให้ฉายานักบินผู้นี้ว่า Ghost of Kyiv ที่เข้าโหมด ‘เสืออากาศภายในวันเดียว’ (Ace in a Day) คนแรกของศตวรรษที่ 21 เลยก็ว่าได้

ทว่า วิดีโอและภาพถ่ายส่วนใหญ่ที่แสดงให้เห็นการสู้รบในอากาศของเครื่องบินรบแบบ MiG-29 ของยูเครนที่แชร์บน Social Media กลับได้รับการพิสูจน์โดยผู้ตรวจสอบข้อเท็จจริงและนักวิจัยว่า...เก่า - ล้าสมัย และในบางกรณีก็มีการนำ Footage จากวิดีโอเกมจำลองการบินยอดนิยมกลับมาใช้ใหม่ 

นอกจากนี้แล้วรายงานเครื่องบิน MiG-29 ของยูเครนที่สามารถยิงเครื่องบินรัสเซียหลายลำตกตั้งแต่เริ่มการบุกรุก ก็ยังไม่ได้รับการยืนยันจากสื่อสากลใด ๆ อีกด้วย 

แต่ถึงกระนั้น เรื่องนี้ก็ไม่หลุดรอดและหยุดยั้งการเดินเครื่องโฆษณาชวนเชื่อจากสื่อของรัฐบาล และนักการเมืองยูเครนไปได้ เพราะพวกเขายังพยายามเผยแพร่เรื่องราวของ ‘Ghost of Kyiv’ ทางโลกออนไลน์ ด้วยหวังว่าจะเป็นการเสริมสร้างและเพิ่มเติมขวัญกำลังใจให้ชาวยูเครนเกิดแรงฮึดในการป้องกันประเทศ 

อาทิ วันที่ 25 กุมภาพันธ์ 2565 กระทรวงกลาโหมของยูเครน ก็ได้ปลุกกระแสข่าวลือด้วยการทวีตว่า Ghost of Kyiv อาจเป็นหนึ่งในอดีตนักบินนอกประจำการที่กลับมาสู้รบอีกครั้งหลังจากถูกรัสเซียรุกราน “นักบินทหารผู้มากประสบการณ์หลายสิบคน ยศตั้งแต่เรืออากาศเอกไปจนถึงนายพล ซึ่งก่อนหน้านี้ถูกปลดเป็นกองหนุนกำลังกลับสู่กองทัพอากาศ” และ “ใครจะไปรู้ว่า บางทีหนึ่งในนั้นอาจเป็นนักบิน MiG-29 ซึ่งชาว Kyiv มักได้เห็นบ่อย ๆ !"

ฉะนั้น ปรากฏการณ์ Ghost of Kyiv จึงเหมือนเป็นการปรับภาพให้ผู้คนทั่วโลกและชาวยูเครนเห็นว่า ความจริงแล้วรัสเซียยังไม่ได้สร้างความเหนือชั้นกว่าในการครองอากาศได้เลย

โดยทางด้านเจ้าหน้าที่กลาโหมระดับสูงของสหรัฐฯ ซึ่งไม่เปิดเผยชื่อ ก็ดูจะโหนกระแสเรื่องนี้อีกคำรบ โดยเขาได้กล่าวกับผู้สื่อข่าวก่อนหน้านี้ด้วยว่า “การป้องกันทางอากาศของยูเครนยังคงใช้งานได้” และบนอากาศยัง “มีการสู้รบกันอย่างมีพลวัตสูงมากอยู่ (กองทัพอากาศยูเครนยังรับมือกับรัสเซียได้อยู่)” 

ยิ่งไปกว่านั้น การขาดข้อมูลที่ชัดเจนจากทั้งรัฐบาลรัสเซียและยูเครนเกี่ยวกับจำนวนตัวเลขความเสียหายและการบาดเจ็บล้มตาย ก็ดูเหมือนจะช่วยเพิ่มความลึกลับให้แก่ Ghost of Kyiv ได้ดียิ่งขึ้น โดยกระทรวงกลาโหมของยูเครนอ้างว่า กองกำลังของรัสเซียเกือบ 6,000 นายและเครื่องบิน 30 ลำถูกทำลายโดยกองกำลังของตนเมื่อเช้าวันพุธ ต่อมาในวันเดียวกัน กระทรวงกลาโหมของรัสเซียอ้างว่า ทหาร 500 นายเสียชีวิต แต่ไม่ได้เปิดเผยว่า มีเครื่องบินถูกทำลายหรือสูญหาย ซึ่งทำให้ The Ghost of Kyiv กลายเป็นขวัญและกำลังใจที่เพิ่มขึ้นในหมู่ชาวยูเครนที่ต่างเต็มใจจับอาวุธเข้าต่อต้านกองทัพรัสเซีย

อย่างไรก็ตาม เรื่องนี้ก็ดูเหมือนจะเป็นเพียงการปลุกใจชาวยูเครนด้วยวีรบุรุษผู้ซึ่งไร้ตัวตน เมื่อบรรดาผู้ใช้งานบนออนไลน์ในสหรัฐอเมริกาจำนวนมากต้องรู้สึกผิดหวังหลังพวกเขาพบว่า Ghost of Kyiv ไม่น่าจะมีอยู่จริง หรือแทบจะไม่ได้ใกล้เคียงกับความลึกลับเฉกเช่น Red Baron ตำนานแห่งฟากฟ้าช่วงในสงครามโลกครั้งที่หนึ่งเสียด้วยซ้ำ (*** Red Baron: Manfred von Richthofen นักบินต่อสู้แห่งกองทัพอากาศเยอรมัน ซึ่งมีฝีมือเป็นเลิศและเป็นที่เกรงกลัวของเหล่าศัตรู)

เหตุเพราะในวิดีโอที่แชร์กันอย่างแพร่หลายเกี่ยวกับ Ghost of Kyiv ขณะไล่ตามเครื่องบินรบรัสเซีย แล้วยิงจนตกจากท้องฟ้า มีเสียงพูดภาษายูเครนว่า: “เครื่องบินอีกลำกำลังจะตก” นั้น ปรากฏว่ามาจากวิดีโอเกม Digital Combat Simulator World (DCS) 

“Footage นี้มาจาก DCS แต่อย่างไรก็ตามมันถูกสร้างเพื่อแสดงความยกย่องและชื่นชมต่อ 'Ghost of Kiev’ โดยบุคคลที่อัปโหลดวิดีโอขึ้น YouTube เมื่อวันที่ 24 กุมภาพันธ์ 2565 ได้เขียนชื่อนี้โดยใช้การทับศัพท์เมืองหลวงของยูเครน ถึงกระนั้นถ้าเขามีอยู่จริง ขอพระเจ้าสถิตกับเขา แต่ถ้าไม่มีจริง ก็ขอภาวนาให้นักบินยูเครนเป็นเหมือน 'เขา' มากขึ้น” โฆษกของ Digital Combat Simulator World ได้ยืนยันกับสำนักข่าว Reuters ว่าเนื้อหาดังกล่าวมาจากวิดีโอเกมของตนจริง ๆ

รูปถ่ายของนักบินบน Twitter ของ Poroshenko อดีตประธานาธิบดียูเครน ซึ่งระบุว่าเป็นภาพของ “Ghost of Kyiv” 

แน่นอนว่า ต่อให้เรื่องราวของ Ghost of Kyiv ที่แชร์กันมานั้น จะถูกตรวจสอบพบว่าเป็นส่วนหนึ่งของเกมดังเกมหนึ่ง แต่ด้าน Poroshenko อดีตประธานาธิบดียูเครนที่นั่งเก้าอี้ระหว่างปี 2557 ถึง 2562 ได้โพสต์รูปถ่ายของนักบินซึ่งสวมหมวกในห้องนักบินบน Twitter พร้อมระบุว่า “บุคคลนี้คือ Ghost of Kyiv และระบุด้วยว่า ด้วยกองกำลังที่แข็งแกร่งเช่นนี้ ยูเครนจะมีชัยชนะอย่างแน่นอน!” 

อย่างไรก็ตาม ภาพดังกล่าวดูเหมือนจะถูกโพสต์ตั้งแต่เมื่อเกือบ 3 ปีที่แล้ว โดยกระทรวงกลาโหมยูเครน ซึ่งภาพนั้นเป็นภาพนักบินกำลังทำการทดสอบด้วยหมวกสำหรับนักบินรุ่นใหม่ หรือให้หมายความกันตรง ๆ ก็คือ ต่อให้ภาพนั้นเป็นภาพนักบินลึกลับจริง (Ghost of Kyiv) แต่ก็เป็นภาพในอดีต ซ้ำร้ายบางภาพยังเห็นได้ชัดว่า ถูกปลอมหรือตกแต่ง ซึ่งสามารถพิสูจน์ได้จาก ‘โปรแกรมประมวลผลภาพ’ ที่ปรากฏร่องรอยผิดปกติให้ตรวจสอบได้ อาทิ ศีรษะของนักบิน เครื่องหมายบนแขน และธงชาติยูเครนบนพื้นหลัง เป็นต้น

นอกจากนี้การสู้รบกลางอากาศเป็นเหตุการณ์ที่ค่อนข้างหาได้ยากในสงครามสมัยใหม่ ตัวอย่างล่าสุดคือการยิงเครื่องบินรบ SU-25 ของอาร์เมเนีย โดยเครื่องบินขับไล่ F-16 ของตุรกี ในเหตุปะทะกันระหว่างอาเซอร์ไบจานและกองกำลังชาติพันธุ์อาร์เมเนียเหนือดินแดนนากอร์โน-คาราบาคห์เมื่อเดือนกันยายน 2563 

นาวาโท Michael Tremel USN ผู้ที่ยิงเครื่องบินขับไล่ทิ้งระเบิดแบบ SU-22 ของซีเรียตก 

และเมื่อสามปีก่อนเครื่องบินขับไล่โจมตีแบบ F/A-18E Super Hornet ของกองทัพเรือสหรัฐฯ ก็ยิงเครื่องบินขับไล่ทิ้งระเบิดแบบ SU-22 ของซีเรียตกเหนือดินแดนซีเรียในการรบทางอากาศครั้งแรกของกองทัพสหรัฐฯ ตั้งแต่ปี 2534

ยิ่งไปกว่านั้น หากนับตั้งแต่ปี 2542 เป็นต้นมา ก็แทบไม่พบสงครามใหญ่ในดินแดนยุโรปอีกเลย ตั้งแต่หลังสงครามยูโกสลาเวีย ในช่วงทศวรรษ 1990 หากแต่แนวคิดเรื่องเครื่องบินรบเพียงลำเดียวที่สามารถยิงเครื่องบินรบตกได้ 6 ลำในวันเดียว (และเป็นวันแรกของการสู้รบ!) ซึ่งถือเป็นครั้งแรกนับตั้งแต่สงครามโลกครั้งที่ 2 นั้น จึงดูจะเป็นเรื่องราวสุดที่จะยากเย็นแสนเข็ญที่จะเชื่อได้อย่างมากเลยทีเดียว

ถึงกระนั้น เรื่องราวของคลิปวิดีโอและข้อมูล Ghost of Kyiv นั้น ก็มีผู้ชมมากกว่า 9.3 ล้านครั้งบน Twitter และมีการกล่าวถึงนักบินนายดังกล่าวในกลุ่ม Facebook หลายพันกลุ่ม ซึ่งมีผู้ติดตามมากถึง 717 ล้านคน ส่วนบน YouTube คลิปวิดีโอเครื่องบินรบยูเครนก็มีผู้ชมถึง 6.5 ล้านครั้ง ในขณะที่วิดีโอ TikTok ที่มีแฮชแท็ก #ghostofkyiv ก็มีผู้ชมถึง 200 ล้านครั้ง 

แต่ปัญหาเพียงอย่างเดียว คือ Ghost of Kyiv น่าจะเป็นเพียงตำนานเท่านั้น ซึ่งถูกนำมาเป็น ‘กุญแจสำคัญ’ ในการทำสงครามข้อมูลแห่งยุคโซเชียลมีเดีย เพื่อเปลี่ยนผู้ชมให้กลายมาเป็นนักสู้หรือผู้สนับสนุนที่ยืนอยู่ในฟากฝั่งเดียวกัน ก็เป็นได้...

---

ติดตามผลงานอื่นๆ ของ THE STATES TIMES ได้ที่
TikTok > https://www.tiktok.com/@thestatestimes