ความสำเร็จของลูกในอนาคตเป็นความคาดหวังสำคัญของคุณพ่อคุณแม่ และเป็นความคาดหวังที่กดดันมิใช่น้อยเลยทั้งตัวคุณพ่อคุณแม่เองและตัวลูก หากเร่งรัดให้เด็ก ๆ อ่านเขียนเพื่อที่ลูกจะได้เก่งการเรียนรู้ หรือสอนลูกอ่านเขียนตั้งแต่วัยอนุบาล อาจไม่ตรงกับพัฒนาการตามธรรมชาติของเด็ก และอาจเกิดผลเสียต่อลูกมากกว่าผลดีก็ได้นะคะ 

แล้วอย่างนี้คุณพ่อคุณแม่จะทำยังไงให้ลูกเรียนรู้เก่งโดยไม่ต้องอ่านออกเขียนได้ล่ะ มีวิธีค่ะ วันนี้เราจะมาชวนคุณพ่อคุณแม่ ลูก และทุกคนในครอบครัวมาคิดเก่ง เรียนรู้เก่งกันทั้งบ้านโดยไม่ต้องอ่านออกเขียนได้ค่ะ และวิธีนั้นก็คือ Mind mapping นั่นเอง

Mind mapping เกิดมาจากการแกะรูปแบบการบันทึกความคิดของอัจฉริยะหรือผู้ที่ประสบความสำเร็จอย่างมาก  เช่น ลีโอนาโด ดาวินชี นักวิทยาศาสตร์และศิลปินก้องโลก หรือ โทมัส อันวา อดิสัน นักธุรกิจและผู้ประดิษฐ์หลอดไฟ ถ้าเราได้เห็นสมุดโน้ตของทั้งสอง จะเห็นว่าเต็มไปด้วยรูปภาพ เส้นเชื่อมโยงไปมา มีตัวหนังสือกระจายเป็นกลุ่ม ๆ ทั่วหน้ากระดาษ ไม่ได้เป็นระเบียบตัวบรรจงเต็มบรรทัดแต่อย่างใด

Mind mapping เป็นเครื่องมือที่ทรงพลังมาก หากใครได้คอยลองเขียนด้วยตัวเองแล้วจะทราบดีค่ะ เหมาะกับนำมาสร้างกิจกรรมระหว่างพ่อแม่กับลูก เป็นเครื่องมือในการสอนลูก จัดระบบความคิดและจินตนาการให้ลูกตั้งแต่ยังอ่านไม่ออกเขียนไม่ได้เลยค่ะ

สำหรับคุณพ่อคุณแม่ที่ไม่คุ้นเคย Mind mapping

การวาด mind mapping อย่างง่าย ๆ ก็คือ วาดรูปหัวข้อที่เราจะชวนคิดกันกลางกระดาษเปล่า หัวข้อนี้เกี่ยวกับอะไรบ้าง แบ่งเป็นอะไรได้บ้าง วาดหรือเขียนไว้รอบ ๆ แล้วลากเส้นเชื่อมกับหัวข้อตรงกลาง ต่อมาก็มาดูเรื่องที่เราแบ่งออกมาว่าเกี่ยวข้องอะไร แบ่งเป็นอะไรไปได้อีก ทำซ้ำเหมือนหัวข้อใหญ่กับเรื่องที่แบ่งมาไปเรื่อย ๆ จะทำเท่าไรก็ได้ วาดรูปประกอบยิ่งดี แล้วแต่จินตนาการเลยค่ะ

หัวใจสำคัญของ Mind mapping สำหรับลูก 4-6 ขวบ

หากลูกของคุณอยู่ในช่วงเตรียมเข้าประถม หรือ 4-6 ขวบ ลูกอาจจะยังจับดินสอไม่เก่ง ฉะนั้น Mind mapping ของวัยนี้ไม่ต้องเน้นสวยค่ะ ให้ลูกได้ฝึกจับดินสอระบายสีไปค่ะ ‘หัวใจสำคัญคือจินตนาการและการเชื่อมโยง’ เน้นที่การร่วมมือกันกับคุณพ่อหรือคุณแม่ ส่วนหัวข้อ ก็นำเรื่องง่าย ๆ ที่ลูกรู้จักคุ้นเคย หรือเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นกับลูกและสามารถนำมาวาดได้ หากนึกไม่ออก ลองเรื่องในชีวิตประจำวัน เช่น การแปรงฟัน การเก็บของเล่น การกินขนมบนที่นอน หรือหากลูกทำจานแตก ก็นำมาวาด Mind mapping ได้ เช่นว่า ทำไมจานถึงแตก จานแตกแล้วเกิดอะไร ถ้าจานไม่แตกจะเป็นอย่างไร ทำอย่างไรไม่ให้จานแตก ชวนลูกตอบถาม สร้างบทสนนนนนาระหว่างวาดไปด้วยแบบสบาย ๆ ค่ะ

หากลูกคิดต่าง ชื่นชมและชวนถาม

Mind mapping นี้เป็นการบันทึกความคิดจินตนาการของลูกเรา ไม่มีถูกผิดค่ะ หากลูกคิดต่าง วิธีการสำหรับคุณพ่อคุณแม่คือ ชื่นชมและชวนถาม “ดีมากค่ะ/ครับ ทำไมลูกคิดว่าอย่างนั้นล่ะ” เช่น หากเราคุยกันว่า น้องหมาเป็นสัตว์ป่าหรือสัตว์เลี้ยง ลูกอาจจะตอบว่าสัตว์ป่า คุณพ่อคุณแม่ก็ทำการชื่นชมและชวนถามเลยค่ะ ไม่มีถูกผิด ในขณะที่คุณพ่อคุณแม่นึกถึงน้องหมาข้างบ้าน ลูกอาจจะมีภาพจำน้องหมากับเมาคลีล่าสัตว์ก็ได้

เข้าใจ เห็นถึงข้างในใจลูก ด้วย Mind mapping

คุณพ่อคุณแม่หลายคนอาจทราบประโยชน์ของ Mind mapping อยู่แล้ว แต่มีประโยชน์หนึ่งที่เราไม่คาดคิดเมื่อนำมาเล่นกับลูก คือ ทำให้พ่อแม่รู้จักบุคลิกของลูกอย่างมาก ว่าลูกเราคิดอย่างนี้นะ ลูกเข้าใจแบบนี้นะ ขอยกตัวอย่างให้เห็นภาพนะคะ สมมุติว่าเราวาด Mind mapping หัวข้อปาร์ตี้ ลูกนึกถึงอะไรในปาร์ตี้ เด็กบางคนอาจจะนึกถึงอาหาร  ขนมเค้ก เด็กบางคนอาจจะนึกถึงเกม ของเล่น บางคนอาจจะนึกถึงของขวัญ หรือนึกถึงของตกแต่งงาน เด็ก ๆ แต่ละคนมีความคิด ความสนใจ และจินตนาการที่แตกต่างไม่ซ้ำกันเลย คุณพ่อคุณแม่ก็จะเข้าใจโลกของลูกมากขึ้นจากการสร้าง Mind mapping ร่วมกัน ช่วยให้เราสามารถสื่อสารกับลูกได้อย่างมีประสิทธิภาพขึ้นอีกด้วยค่ะ

ลูกยังเล็ก ใช้ Mind mapping ได้มั้ย

สำหรับคุณพ่อคุณแม่ที่ลูกยังเล็กแต่ตื่นเต้นอยากนำ Mind mapping ไปเล่นกับลูก เพื่อให้ลูกเรียนรู้เร็ว คิดเก่งบ้าง ทำได้ไหม ทำได้ค่ะ บทต่อไปเราจะมาชวนสร้าง Mind mapping สำหรับลูกขวบครึ่งถึง 4 ขวบกันค่ะ ส่วนคุณพ่อคุณแม่ที่ลูก 4 ขวบแล้ว ลองนำ Mind mapping ไปเล่นกับลูกดูนะคะ

---

สามารถย้อนไปฟังการ LIVE หัวข้อที่น่าสนใจเหล่านี้เพิ่มเติมได้ที่ เพจดีต่อลูก  

หัวข้อ: ไม่ต้องเคี่ยวเข็ญเร่งรัด ลูกก็จัดระเบียบความคิดได้

Link https://www.facebook.com/299800753872915/videos/2774800096137009

เขียนและเรียบเรียงเรื่องโดย: พิมพ์นารา สุวรรณไตรย์